Η ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΠΕΡΙ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΜΑΡΤΥΡΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Ο θεσμός της λεγόμενης προστασίας μαρτύρων εισήχθη στην Ελλάδα δια του άρ. 9 του νόμου 2928/2001 ως μέσο προστασίας των ουσιωδών μαρτύρων και των οικείων τους από πιθανή αντεκδίκηση ή εκφοβισμό, όταν πρόκειται με την κατάθεσή τους να συμβάλουν στην εξάρθρωση του οργανωμένου εγκλήματος , όπως αυτό περιγράφεται στο άρ. 187 παρ. 1 ΠΚ με τον τίτλο "εγκληματική οργάνωση" (άρ. 9 παρ. 1 ν.2928/2001).
Ως μέτρα προστασίας μαρτύρων νοούνται τα εξής:
1. Η φύλαξη με κατάλληλα εκπαιδευμένο προσωπικό της αστυνομίας.
2. Η κατάθεση με χρήση ηλεκτρονικών μέσων ηχητικής και οπτικής ή μόνο ηχητικής μετάδοσής της.
3. Η μη αναγραφή του ονόματος, του τόπου γέννησης, κατοικίας και εργασίας, του επαγγέλματος και της ηλικίας του μάρτυρα.
4. Η μεταβολή των στοιχείων ταυτότητας του μάρτυρα.
5.Η μετεγκατάσταση σε άλλες χώρες.
6.Η μετάθεση ή μετάταξη ή απόσπαση για αόριστο χρονικό διάστημα, με δυνατότητα ανάκλησής της, των μαρτύρων που έχουν την ιδιότητα του δημοσίου υπαλλήλου.
Εκ των ανωτέρω, τα μεν υπό στ. 1-3 διατάσσονται με αιτιολογημένη διάταξη του αρμόδιου εισαγγελέα πλημμελειοδικών , τα δε υπό στ. 4-6 αποφασίζονται κατά παρέκκλιση από τις κείμενες διατάξεις από τους αρμόδιους Υπουργούς, ύστερα από εισήγηση του αρμόδιου εισαγγελέα πλημμελειοδικών. Η υπουργική απόφαση μπορεί να προβλέπει τη μη δημοσίευσή της στην εφημερίδα της Κυβερνήσεως, καθώς και άλλους τρόπους διασφάλισης της μυστικότητας της πράξης. Τα μέτρα προστασίας λαμβάνονται με τη σύμφωνη γνώμη του μάρτυρα, δεν περιορίζουν την ατομική ελευθερία του πέρα από το αναγκαίο για την ασφάλειά του μέτρο και διακόπτονται αν ο μάρτυρας το ζητήσει εγγράφως ή δεν συνεργάζεται για την επιτυχία τους (παρ. 2 άρ. 9 ν.2928/2001 , όπως τροποποιήθηκε δια του άρ. 8 παρ.1 ν. 3875/2010) .
Ως εγγύηση ότι δεν θα υπάρχει κατάχρηση του θεσμού σε βάρος των δικαιωμάτων του κατηγορουμένου και, ιδίως, ότι οι διωκτικές αρχές δεν θα προβαίνουν σε κατασκευή ενόχων κάνοντας χρήση των διατάξεων που επιτρέπουν την μη αναγραφή του ονόματος, του τόπου γέννησης, κατοικίας και εργασίας, του επαγγέλματος και της ηλικίας του μάρτυρα, ο νόμος όπως τροποποιήθηκε δια του άρ. 8 παρ. 1 ν. 3875/2010 προβλέπει, αφενός ότι κατά την εκδίκαση της υπόθεσης ενώπιον του ακροατηρίου κάθε διάδικος ή και ο εισαγγελέας έχει το δικαίωμα να ζητήσει από το δικαστήριο την αποκάλυψη του πραγματικού ονόματος του μάρτυρα και το δικαστήριο έχει την υποχρέωση να αποφανθεί αιτιολογημένα επί του εν λόγω αιτήματος και, αφετέρου, ότι "αν δεν έχουν αποκαλυφθεί τα στοιχεία ταυτότητας του μάρτυρα, μόνη η κατάθεσή του δεν είναι αρκετή για την καταδίκη του κατηγορουμένου " (παρ.4 και 5 ν.2929/2001).
Ο Ν. 3875/2010 προσέθεσε στο άρ. 9 ν. 2928/2001 και παρ. 6 , σύμφωνα με την οποία ο θεσμός της προστασίας μαρτύρων δύναται να τύχει εφαρμογής και κατά την ποινική διαδικασία για τις αξιόποινες πράξεις των άρ.323 ΠΚ (εμπόριο δούλων), 323Α ΠΚ (εμπόρία ανθρώπων), 323Β ΠΚ (σεξουαλικός τουρισμός για την τέλεση συνουσίας ή άλλων ασελγών πράξεων σε βάρος ανηλίκου) και 351 Π.Κ. (σωματεμπορία), καθώς και για τις αξιόποινες πράξεις της παράνομης διακίνησης μεταναστών κατά τα άρθρα 87 παράγραφοι 5 και 6 και 88 του ν. 3386/2005, έστω και εάν δεν διενεργούνται αυτές από εγκληματική οργάνωση του άρ. 187ΠΚ.
Αργότερα, το έτος 2014, το πολιτικό σύστημα πιεζόμενο αναγκάστηκε να θεσπίσει την παρ. 2 της υποπαραγράφου ΙΕ.17 του ν. 4254/2014 δια της οποίας προστέθηκε και παρ. 7 στο άρ. 9 ν.2928/2001  έτσι ώστε ο θεσμός της προστασίας μαρτύρων να δύναται να εφαρμοσθεί επιπλέον και σε υποθέσεις σχετικές με τις αξιόποινες πράξεις πολιτικών προσώπων για εγκλήματα των άρθρων 159 (δωροληψία πολιτικών αξιωματούχων), 159Α (δωροδοκία πολιτικών αξιωματούχων) και 235 έως 237Α του Ποινικού Κώδικα (δωροληψία και δωροδοκία υπαλλήλου και δικαστικών λειτουργών), ακόμα κι αν τα εγκλήματα αυτά δεν τελέσθηκαν στο πλαίσιο εγκληματικής οργάνωσης.
Τώρα που, κατά την ποινική διερεύνηση του σκανδάλου Novartis εμφανίζονται μάρτυρες να αναφέρουν πολιτικά ονόματα ορισμένοι , οι οποίοι είχαν ψηφίσει (έστω και εάν δεν το ήθελαν ή δεν το είχαν αντιληφθεί ) τις παραπάνω διατάξεις, δεν αισθάνονται άνετα με τις καταθέσεις προστατευομένων μαρτύρων και κάνουν λόγο για "κουκουλοφόρους". Άλλοι κατηγόρησαν το FBI που έφερε στο φως το σκάνδαλο, ότι τους έχει στοχοποιήσει. Αλλά το FBI δεν κάνει εύκολα λάθος όταν πρόκειται να προστατεύσει τα συμφέροντα του αμερικανικού κράτους. "Κουκουλοφόροι" δεν υπάρχουν. Το ζήτημα είναι εάν μεταξύ των συμμετεχόντων στο σκάνδαλο Novartis που ζημίωσε το ελληνικό δημόσιο με τεράστια χρηματικά ποσά υπάρχουν και έδρασαν ως συμμορία και μέλη κυβερνήσεων και, εφόσον περιλαμβάνονται, εάν αυτοί έδρασαν ευκαιριακά ή στο πλαίσιο δομημένης και με διαρκή δράση εγκληματικής οργάνωσης του άρ. 187 ΠΚ
Μάλλον ζητάμε να μάθουμε πολλά από ένα πολιτικό σύστημα που φρόντισε να θεσπίσει την  συνταγματική διάταξη του άρ. 86 του Συντάγματος χάρη στην οποία τα πάντα έχουν παραγραφεί και δεν υπάρχει πλέον η δυνατότητα να διωχθεί κανένας από όσους διετέλεσαν μέλη όλων των προηγούμενων κυβερνήσεων.   

Σχόλια

Δημοφιλείς αναρτήσεις από αυτό το ιστολόγιο

Η ΣΑΝΙΔΑ ΤΟΥ ΚΑΡΝΕΑΔΟΥ

Οι παράγοντες που διαμόρφωσαν την πολιτειακή οργάνωση και τα Συντάγματα ...

ΟΙ ΒΟΥΛΕΥΤΙΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ ΤΗΣ 21ΗΣ ΜΑΪΟΥ 2023