H ΑΝΑΣΚΑΦΗ ΤΟΥ ΦΑΛΗΡΟΥ ΑΠΟΚΑΛΥΠΤΕΙ ΤΟ ΦΡΙΚΤΟ ΚΥΛΩΝΕΙΟ ΑΓΟΣ

   "Κυλώνειο άγος" ονομάσθηκε το ανοσιούργημα της σφαγής των οπαδών του Κύλωνα από τους Αλκμεωνίδες στην Αθήνα, πιθανότατα το 632 π.Χ.

   Ο Κύλων ήταν ολυμπιονίκης ο οποίος ,  με την βοήθεια του πεθερού του - τυράννου των Μεγάρων-  Θεαγένη. περί το 632 π.Χ. επιχείρησε να καταστεί τύραννος των Αθηνών.

   Μαζί με τους οπαδούς του κατέλαβαν την Ακρόπολη, αλλά τα πράγματα δεν εξελίχθηκαν όπως τα περίμεναν. Οι Αθηναίοι υπό την αρχηγεία του Μεγακλή, υιού του Αλκμέωνα, αντιστάθηκαν και τους πολιόρκησαν. Υπό τις συνθήκες αυτές ο μεν  Κύλων με τον αδελφό του δεν δίστασαν να αποδράσουν εγκαταλείποντας εκείνους που τους υποστήριζαν,  οι δε οπαδοί του, μπροστά στο τραγικό αδιέξοδο, αναζήτησαν άσυλο ως ικέτες στον βωμό της Θεάς Αθηνάς στην Ακρόπολη.

   Ο Μεγακλής, αφού  αρχικά τους άφησε να μαστίζονται από την πείνα και την δίψα,  κατόπιν τους έπεισε να αποχωρήσουν από τον βωμό, με την διαβεβαίωση ότι δεν θα τους πείραζαν. Όταν όμως εκείνοι αποχώρησαν από τον βωμό , με εισήγηση του Μεγακλή οι Αθηναίοι τους κατέσφαξαν.

   Αυτή η ανίερη πράξη αργότερα θεωρήθηκε τόσο μεγάλη ιεροσυλία, ώστε, αφενός το γένος των Αλκμεωνιδών καταδικάστηκε από δικαστήριο τριακοσίων δικαστών σε ισόβια εξορία και τα οστά των ενόχων ξεθάφτηκαν και, αφετέρου, διατάχθηκε ο θρησκευτικός καθαρμός της πόλης. 

    Αλλά το "κυλώνειο άγος" ήταν μέρος μόνο των ταραγμένων δύο περίπου αιώνων στην Αθήνα μέχρι την έλευση της δημοκρατίας. Ο Αριστοτέλης περιγράφει την κατάσταση με συγκλονιστικό τρόπο:  "Μετά από αυτά (ενν. το κυλώνειο άγος) οι προύχοντες και ο λαός ήρθαν σε ρήξη που κράτησε πολύ καιρό. Διότι το πολίτευμά τους ήταν κατά πάντα ολιγαρχικό και μάλιστα οι φτωχοί μαζί με τις γυναίκες τους και τα  παιδιά τους ήταν δούλοι των πλουσίων και ονομάζονταν πελάτες και εκτήμοροι, καθότι σύμφωνα με αυτόν τον όρο της μισθωτής εργασίας, να καταβάλλουν δηλαδή το ένα έκτο των εισοδημάτων του ιδιοκτήτη, καλλιεργούσαν τους αγρούς των πλουσίων. Όλα τα κτήματα ανήκαν σε λίγους. Και αν δεν πλήρωναν (ενν. οι φτωχοί) το μίσθωμα, περιέρχονταν και οι ίδιοι και τα παιδιά τους σε κατάσταση δουλείας. Και μέχρι την εποχή του Σόλωνα  όλοι όσοι έπαιρναν δάνεια υποθήκευαν τα σώματά τους. Αυτός (ενν. ο Σόλων) έγινε ο πρώτος προστάτης του λαού. Η σκληρότερη και πικρότερη πλευρά του πολιτεύματος ήταν για τους ανθρώπους η κατάσταση της δουλείας. Βεβαίως οι άνθρωποι του λαού ήταν δυσαρεστημένοι και για άλλα πράγματα , επειδή δηλαδή , με έναν λόγο, δεν είχαν συμμετοχή σε καμιάς μορφής εξουσία." (Αριστοτέλους Αθηναίων Πολιτεία, 2, εκδόσεις Ζήτρος, μετ.Δ. Παπαδής).

     Χρειάσθηκε να έλθει η νομοθεσία του Σόλωνα για να καταργηθούν τα χρέη, να απαγορευθεί ο δανεισμός με υποθήκευση του ανθρωπίνου σώματος  και να αναγνωριστούν στον λαό τα πρώτα πολιτικά δικαιώματα. Αλλά και αυτό δεν αρκούσε για την κοινωνική ειρήνη. Γι' αυτό χρειάστηκε να έλθει η ένας άλλος εκ του γένους των Αλκμεωνιδών, ο Κλεισθένης (εκ του γένους των Αλκμεωνιδών, το οποίο είχε στο μεταξύ αποκατασταθεί) το 504 π.Χ. και να εισάγει μία εκπληκτική σύλληψη: 'Ενα νέο πολίτευμα που δεν είχε ξαναγνωρίσει , ούτε μέχρι σήμερα ξαναγνώρισε, ο ανθρώπινος πολιτισμός, βάσει του οποίου όλοι οι πολίτες είχαν ίσα πολιτικά δικαιώματα, εκλέγονταν σε όλα σχεδόν τα αξιώματα με κλήρωση χωρίς δικαίωμα επανεκλογής,όσοι ασκούσαν δημόσια αξιώματα λογοδοτούσαν και ελέγχονταν απολύτως και κυρίαρχο όργανο  ήταν η εκκλησία του Δήμου, δηλαδή η συνέλευση των πολιτών. Αυτό το πολίτευμα απελευθέρωσε την πόλη, την κατέστησε νικήτρια των περσικών πολέμων και παγκόσμια υπερδύναμη και έγινε η αιτία να αναπτυχθεί ο υπέροχος αθηναϊκός πολιτισμός που υπήρξε ό,τι πιο σπουδαίο έχει να επιδείξει ο άνθρωπος μέχρι σήμερα. Αλλά αυτό το εύθραυστο πολίτευμα ηττήθηκε στον καταστροφικό εμφύλιο πόλεμο και σιγά σιγά η Αθήνα υποχώρησε ως ένα αστέρι που απομακρύνεται και χάνεται στον παγκόσμιο γαλαξία.

      Η πρόσφατες αποκαλύψεις ομαδικών τάφων αλυσοδεμένων ανδρών ένας εκ των οποίων φέρεται τραυματισμένος με βέλος στον ώμο στο Δέλτα του Φαλήρου φαίνεται πως ανατρέχουν στο κυλώνειο άγος και στις σκοτεινές εποχές του τέλους του 6ου αιώνα στην αρχαία Αθήνα. Θα μας θυμίζουν τις φοβερές σφαγές, αλλά και πόσο τραχύς είναι ο δρόμος από την ολιγαρχία στην αληθινή δημοκρατία.