Η "ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΝΟΜΑΡΧΙΑ" ΤΟΥ "ΑΝΩΝΥΜΟΥ ΕΛΛΗΝΟΣ

       Η "Ελληνική Νομαρχία ήτοι λόγος περί ελευθερίας" "Ανωνύμου του Έλληνος", είναι ένα από τα σημαντικότερα έργα του νεοελληνικού διαφωτισμού μέσα από το οποίο αναδεικνύεται μεγάλη γνώση της ελληνικής ιστορίας και της αρχαίας ελληνικής βιβλιογραφίας. Κυκλοφόρησε το 1806 στην Ιταλία από συγγραφέα, ο οποίος , προφανώς φοβούμενος για τις συνέπειες του περιεχομένου του βιβλίου του, δεν ήθελε να αποκαλύψει την ταυτότητά του ("Ανώνυμος Έλλην")  και εξέδωσε το έργο σε μικρό σχήμα διαστάσεων ταμπακιέρας, με λευκό επικάλυμμα στην πρώτη και στην τελευταία σελίδα. Μέχρι σήμερα η ταυτότητα του συγγραφέα έχει μείνει μυστική και, παρά τις διάφορες εικασίες, ουδείς μπορεί να αποδείξει με ασφάλεια τα στοιχεία του.

       Το έργο χωρίζεται σε πέντε κεφάλαια ενώ στο τέλος του ακολουθεί μικρός και χαρακτηριστικός διάλογος του συγγραφέα με δύο φίλους του των οποίων τα στοιχεία επίσης δεν αποκαλύπτονται.

       Στο πρώτο μέρος το οποίο αφιερώνεται στην αναζήτηση του ιδανικού πολιτεύματος ο "Ανώνυμος Έλλην" αναδεικνύει τις δημοκρατικές του αντιλήψεις στηλιτεύοντας την αναρχία, την μοναρχία και την τυρρανία και υποστηρίζοντας ως ιδανικό πολίτευμα την "Νομαρχία" ήτοι την κυριαρχία των νόμων οι οποίοι θεσπίζονται από τους ίδιους του πολίτες.

      Στο δεύτερο μέρος με το τίτλο "τύρρανοι και δούλοι" ερευνώνται τα αίτια αλλαγής των πολιτευμάτων. ¨Οσον αφορά την κατάλυση της "Νομαρχίας" ο συγγραφέας προστρέχοντας σε παραδείγματα από την ελληνική ιστορία, αναδεικνύει την σημασία της "διαφθοράς των ηθών" η οποία οδηγεί , όπως αναφέρει, σε διχόνοια, δυσπιστία, επιθυμία αρχής, ολιγαρχία και τελικώς τυρρανία.

    Στο τρίτο μέρος (τρίτο βιβλίο) του έργου υπό τον τίτλο "Η Ελλάδα στα δεσμά της" ο Ανώνυμος περιφράφει παραστατικότατα την ζοφερή και θλιβερή κατάσταση της καταπίεσης, της δουλείας και της τυρρανίας υπό τις οποίες ζούσαν οι υπόδουλοι Έλληνες της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. 

    Ειδικότερα ,αναφέρεται ότι στην κορυφή του κράτους βρίσκόταν ο τύρρανος (Σουλτάνος) , τον οποίο χαρακτήριζε "βαρβαρότητα ηθών" καθώς και "άκρα και γενική αμάθεια". Ο τύρρανος ήταν υπεράνω κάθε νόμου. Ο λόγος του ήταν απαράβατος ακόμη και όταν διέταζε τις πιο φοβερές αδικίες και, όπως αναφέρει χαρακτηριστικά ο συγγραφέας, κανείς δεν είναι βέβαιος για την ζωή του "ούτε δια μίαν ώραν". Ανάλογης βαρβαρότητας και αμάθειας εμφανίζονται και οι λοιποί αξιωματούχοι. Το σύστημα απονομής δικαιοσύνης περιγράφεται ως παιδαριώδες και ανόητο με τρεις ποινές (φυλακή , ράβδισμα, θάνατος ). Οι δε κυβερνήτες των επαρχιών αναλαμβάνουν τεράστια χρέη προκειμένου να αποκτήσουν το συγκεκριμένο αξίωμα και εν συνεχεία θέτουν ως στόχο τους "να αρπάξουν όσα περισσότερα μπορούν δια να πληρώσουν το χρεός τους και να πλουτίσουν". Υπό αυτές τις συνθήκες ασκουσαν φοβερή καταπίεση στους χριστιανούς Έλληνες εκ των οποίων, όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά, οι μεν γεωργοί ζούσαν "χειρότερα από τα ίδια τα ζώα" οι δε τεχνίτες αναγκάζονταν να δουλεύουν 18 ώρες καθημερινά χωρίς να μπορούν  να εξασφαλίσουν ούτε τα αναγκαία προς το ζην. Λέγει επί λέξει : "Τι άλλο βλέπει ο Έλλην ειμή δάκρυα; Τι άλλο ευρίσκεται τέλος πάντων εις τους Έλληνας ειμή λύπη , φόβος, φυλακή και θάνατος;"

         

        Στο τέταρτο μέρος (τέταρτο βιβλίο) με τίτλο "οι συνεργοί της τυρρανίας" υποστηρίζεται ότι οι λόγοι για τους οποίους οι Έλληνες βρίσκονταν ακόμη υπόδουλοι των Οθωμανών ήταν "το αμαθές ιερατείο και η απουσία των αρίστων συμπολιτών." Ο συγγραφέας μολονότι εκφράζει σε πολλά σημεία την βαθειά πίστη του στην χριστιανική θρησκεία και αναγνωρίζει ότι μεταξύ των λειτουργών της υπάρχουν και ιερείς "άξιοι ευλάβειας και τιμής" δεν διστάζει να στηλιτεύσει με σκληρό τρόπο την ηγεσία της εκκλησίας ήτοι τόσο το Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως όσο και τους κατά τόπους επισκόπους, ακόμη και τα μοναστήρια, οι οποίοι με οδηγό τους το χρήμα εκμεταλλεύονταν τους απλούς πιστούς, τους αφαίμαζαν όπως οι Τούρκοι και τους εμπόδιζαν να επαναστατήσουν με το επιχείρημα ότι η υποδουλωση στους Οθωμανούς ήταν θέλημα θεού. Χαρακτηριστική είναι μία αναφορά του ότι οι Επίσκοποι Άρτης, Γρεβενών και Ιωαννίνων "είναι οι πρώτοι προδόται του τυρράνου" ενώ παρουσιάζονται επισης ως "άσωτοι εις το άκρον , μοιχοί , πόρνοι και αρσενοκοίται φανεροί."(!) Αναλόγως κατακρίνονται και οι Έλληνες που αποδίμησαν στο εξωτερικό, πλούτισαν και ξέχασαν την πατρίδα που τους είχε ανάγκη.

    

     Το πέμπτο βιβλίο φέρει τον τίτλο "Η ανάσταση του γένους" και επιχειρεί να καταδείξει ότι είχε έλθει πλεόν η κατάλληλη στιγμή για την επενάσταση και την απελευθέρωση δεδομένου ότι η Οθωμανική Αυτοκρατορία βρισκόταν ήδη σε παρακμή, ενώ το γένος των Ελλήνων είχε αφυπνισθεί και μορφωθεί με την ίδρυση σχολείων.

       

      Το έργο κλείνει με έναν σύντομο διάλογο του συγγραφέα με τους φίλους του ο οποίος μένει ημιτελής λόγω της ξαφνικής εμφάνισης ανεπιθύμητου προσώπου: "Σιωπή πλησιάζει ο..." Ε, να τον πάρει η κατάρα!"      

       

          Μαζί με τον Ρήγα το οποίο θαύμαζε και θρηνούσε για τον χαμό του, ο Ανώμυμος Έλλην έθεσε τις ιδεολογικές βάσεις της ελληνικής επανάστασης η οποία θα ξεσπούσε 15 χρόνια αργότερα και θα οδηγούσε στην απελευθέρωση και στην ίδρυση του σύγχρονου ελληνικού κράτους.